Özbekistan'ın Cizzak bölgesi Fariş İlçesi'nde inşa edilecek Düşük Güçlü Nükleer Enerji Santrali'nin temel kazısı, Rusya Devlet Nükleer Enerji Kuruluşu Rosatom Genel Müdürü Aleksey Lihachev ve Özbekistan Atom Enerjisi Ajansı (Uzatom) Başkanı Azim Ahmedhacayev'in katılımıyla düzenlenen törenle başladı.
Rosatom tarafından kurulacak olan santral, RITM-200N reaktörüne sahip olacak. İnşaatın ilk aşaması, güç ünitesinin temel kazısının yapılmasıyla resmen başlamış oldu. Törene ayrıca Atomstroyexport A.Ş. Başkan Yardımcısı ve Proje Direktörü Pavel Bezrukov, Özbekistan NGS İnşaat Direktörlüğü Müdürü Abdicemil Kalmuratov ve bölge başkanı Uluğbek Mustafoyev de katıldı. Santral için yaklaşık 1,5 milyon metreküp zemin kazılacak ve temel çukurunun derinliği 13 metre olacak.
Rosatom Genel Müdürü Aleksey Lihachev törende yaptığı konuşmada, "Özbekistan'da nükleer enerji üretimi projesinde yeni bir döneme giriyoruz. Tüm yurt dışı projelerimizde olduğu gibi, bu santralde de yüksek düzeyde yerelleştirme sağlanacak. Çalışmalar Özbekistanlı alt yükleniciler tarafından yürütülüyor. Rosatom, en az 60 yıl hizmet verecek bu santrali inşa edecek ve işletme sürecinde gerekli tüm desteği sunacak. Önümüzde uzun ve verimli bir iş birliği dönemi var" ifadelerini kullandı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Mayıs ayında Özbekistan'a gerçekleştirdiği ziyaret sırasında, iki ülke liderlerinin huzurunda nükleer santral inşaatına ilişkin hükümetler arası anlaşmada değişiklik yapılmasına dair protokol imzalanmıştı. Bu protokol, Rus projelerine dayalı hem büyük hem de küçük nükleer santrallerin inşasını kapsıyor ve iş birliğinin kapsamını genişletiyor.
Rosatom, 13 Mayıs 2025 itibarıyla Cizzak'ta santralin reaktör ekipmanlarının üretimine başlamış durumda. RITM-200N reaktörün gövdesini oluşturacak 205 ton ağırlığındaki özel alaşımlı çelik külçenin dökümü gerçekleştirildi. Proje kapsamında mühendislik araştırmaları, tasarım çalışmaları ve inşaat-montaj üssünün kurulumu da sürüyor. 2025 sonuna kadar Küçük Güçlü Nükleer Enerji Santrali için proje belgeleri tamamlanarak Özbek makamlarının incelemesine sunulacak.
Mayıs ayında Vladimir Putin ile Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev arasında varılan mutabakat çerçevesinde, 26 Eylül 2025'te Moskova'da düzenlenen "Dünya Atom Haftası" uluslararası forumunda Rosatom ile Uzatom arasında iş birliğinin genişletilmesine dair belgeler imzalandı. Proje, VVER-1000 3+ nesil bazında iki büyük güçlü ünite ve her biri 55 MW gücünde RITM-200N reaktörlü iki küçük üniteyi içerecek. Ayrıca, küçük ve büyük güçlü nükleer santraller için yakıt tedarikine ilişkin sözleşmelerin ana koşulları da belirlendi.
Bu proje, aynı sahada hem büyük hem de küçük güçlü nükleer santral ünitelerinin inşa edildiği dünyadaki ilk örnek olacak. Düşük Güçlü Nükleer Enerji Santrali'nin ilk beton dökümünün 2026 baharında başlaması planlanıyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
