Yemek bitiminde tatlı arzusunun hemen ortaya çıkması, çoğu zaman refleksif bir davranış gibi hissedilir. Anadolu Sağlık Merkezi Beslenme ve Diyet Uzmanı Derya Eren, bu durumun kan şekeri dalgalanmaları, öğünde alınan karbonhidrat türü, bağırsak hormonları ve beyin ödül merkezi aktivasyonu ile bağlantılı olduğunu ifade ediyor. Özellikle kan şekerini hızla yükselten yoğun karbonhidratlı öğünlerden sonra beyne 'enerjiye ihtiyacım var' sinyali gönderildiğini belirten Eren, işlenmiş gıdaların azaltılması, lifli gıdaların artırılması ve düzenli su tüketiminin tatlı isteğini azaltmada etkili olduğunu vurguluyor.
Sağlıklı bireylerde yemekten sonra tatlı isteğinin genellikle hastalık belirtisi olmadığını, vücudun kan şekerini dengeleme mekanizmasının doğal bir tepkisi olduğunu söyleyen Eren, "Öğün sonrası insülin artışı kan şekerini düşürür ve bu hafif düşüş beyne hızlı enerji sağlamak için tatlı tüketimi sinyali verebilir. Sorun, kan şekerinin düşme hızıyla ilgilidir. Araştırmalar, basit karbonhidrat ağırlıklı beslenenlerde bu isteğin daha belirgin olduğunu gösteriyor" diye açıklıyor.
Yeterli sıvı alımı tatlı krizlerini azaltabilir
Dünya Sağlık Örgütü'nün serbest şeker tüketiminin toplam kalorinin %5'ini geçmemesi gerektiğini hatırlatan Eren, tatlı krizlerini yönetmek için dengeli beslenme, liften zengin öğünler, düşük glisemik indeksli karbonhidratlar, yeterli protein ve sağlıklı yağ tüketiminin önemine dikkat çekiyor. Bu beslenme şekli ani kan şekeri düşüşlerini önleyerek tatlı isteğini azaltıyor. Ayrıca düzenli uyku, stres yönetimi, kısa yürüyüşler ve yeterli sıvı alımının da tatlı isteğini azaltmada etkili olduğu belirtiliyor. Davranışsal teknikler, porsiyon kontrolü ve sağlıklı tatlı alternatifleri de bu konuda fayda sağlıyor.
Psikolojik faktörler de etkili olabilir
Yemek sonrası dopamin yanıtının azaldığı kişilerde tatlı isteğinin arttığını ifade eden Eren, "Tatlı isteği sadece biyolojik değil, aynı zamanda davranışsal bir tepki olabilir. Stres, kaygı, yorgunluk, uyku düzensizliği ve ödül mekanizmasının aşırı çalışması tatlı isteğini tetikler. Stres anında yükselen kortizol seviyesi karbonhidrat tüketimini artırır. Duygusal yeme davranışı olanlarda tatlı isteği daha sık ve yoğun görülür. Bu nedenle tatlı krizlerini önlerken psikolojik faktörlerin göz önünde bulundurulması gerekir" diyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı