Ege Üniversitesi'nin "Cumhuriyet ve Atatürk Günleri" etkinlikleri kapsamında, Güneş Enerjisi Enstitüsü tarafından "Cumhuriyet Eğitiminde Öğretmen" başlıklı bir söyleşi düzenlendi. Etkinliğin koordinatörlüğünü Dr. Öğretim Üyesi Bircan Dindar yaparken, konuşmacı olarak yazar, şair ve eğitimci Hidayet Karakuş katıldı.
EÜ Güneş Enerjisi Enstitüsü Prof. Dr. Gürbüz Atagündüz Konferans Salonu'nda gerçekleşen söyleşiye, Güneş Enerjisi Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ceylan Zafer, akademisyenler, idari personel, lisansüstü öğrenciler ve sivil toplum kuruluşu temsilcileri katıldı. Açılışta konuşan Prof. Dr. Zafer, Hidayet Karakuş ve organizasyon ekibine teşekkür etti.
Eğitimci ve yazar Karakuş, Cumhuriyet'in ilk yıllarında okuryazarlık oranlarının çok düşük olduğunu belirterek, "Anadolu, yıllarca süren savaşların ardından bağımsızlığını kazanmıştı ancak okuryazarlık oranı erkeklerde yüzde 4-5, kadınlarda ise binde bir seviyesindeydi. 1925'te Milli Eğitim Bakanlığı'na getirilen Mustafa Necati ile eğitimde sistemleşme başladı. 1927-1928 öğretim yılında Denizli ve Kayseri'de açılan Köy Muallim Mektepleriyle köy öğretmenleri yetiştirildi. Harf İnkılabı ile Millet Mektepleri kuruldu ve büyük bir okuma-yazma seferberliği başlatıldı. Atatürk, bu eğitim hamlesine büyük önem veriyordu. Mustafa Necati'nin 1929'daki erken vefatı Atatürk'ü derinden etkiledi" dedi.
"Eğitimde önemli reformlar yapıldı"
Karakuş, Cumhuriyet'in ikinci kuşak eğitim hamlesinin Hasan Ali Yücel döneminde gerçekleştiğini anlattı: "1938'de Milli Eğitim Bakanı olan Hasan Ali Yücel, Ankara Üniversitesi'nin Fen ve Tıp Fakültelerini kurdu, İstanbul'daki Yüksek Mühendis Okulu'nu İTÜ'ye dönüştürdü ve dünya klasiklerini Türkçeye kazandırarak kültürel aydınlanmaya öncülük etti. En önemli girişimlerinden biri Köy Enstitüleri'nin kurulmasıydı. Köy kökenli çocuklar eğitilerek kendi köylerinde öğretmen olmaları hedeflendi. 1940'ta çıkarılan yasa ile 20 Köy Enstitüsü ve Hasanoğlan Köy Enstitüsü açıldı. Ancak 1950'lerden itibaren uygulamalar değişti, 1954'te çoğu enstitü kapatılarak Öğretmen Okullarına dönüştürüldü. Buna rağmen 14 yıl içinde 17 binden fazla köy öğretmeni ve binlerce sağlık memuru, eğitmen, sanatçı ve yazar yetiştirildi."
"Atatürk öğretmenlere büyük değer verdi"
Karakuş, Atatürk'ün öğretmene verdiği önemi şu sözlerle dile getirdi: "Atatürk, 'Milletvekili maaşı bir öğretmenin maaşını geçmemelidir' diyerek mesleğin önemini vurguladı. Okulları ziyaretlerinde öğretmen kürsüsüne oturmayarak saygısını gösterdi. Köy Enstitüleri'nin mirası bugün de yaşatılıyor. 2001'de İzmir'de kurulan Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği, anılar, fotoğraflar ve belgelerle o dönemin ruhunu canlı tutuyor ve kamuoyunda farkındalık yaratıyor."
Etkinlikte ayrıca Samsun-Ladik Akpınar Köy Enstitüsü 1954 mezunu ve ilköğretim müfettişi Ali Türcan, okul yıllarından anılarını gençlerle paylaştı. Öğretmen ve yazar Bekir Özgen ile Coğrafya Öğretmeni Başar Uluğ da deneyimlerini aktararak gençlere ilham verdi.
Söyleşi sonunda Hidayet Karakuş’a teşekkür belgesi takdim edilerek program sona erdi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı